Hipertansiyon nedir?
Kan kalpten pompalanır ve damarlarda dolaşırken damarlara bir basınç
uygular. Tansiyon olarak tanımlanan kan basıncı değeri kişiden kişiye
değişiklik gösterir. Kan basıncı sistolik ve diastolik olmak üzere ikiye
ayrılır. Kalp kasılır ve damarlara doğru kanı atar. Kanın damarlara
attığı kan basıncına sistolik denir. Kalp gevşediğinde ise
hâlâ damarlarda kan basıncı bulunur. Bu basınca diastolik denir.
Sistolik kan basıncı büyük tansiyon; diastolik küçük tansiyon olarak da
bilinir. 18 yaşın üstündeki erişkin bir bireyin istirahat halindeki
normal sistolik kan basıncı en yüksek 120mmHg, normal diastolik kan
basıncı ise en yüksek 80 mmHg olmalıdır. Hipertansiyon hastalarında kan
damarlarındaki basıncın değeri normalin üzerinde seyreder.
Hipertansiyon belirtileri nelerdir?
Tansiyon 180/110 mmHg’nin üzerine çıkmadığı sürece herhangi bir
belirti göstermeyebilir. Ancak sürekli yüksek olduğunda vücuda zarar
verir. En çok görülen yüksek tansiyon belirtileri:
- Sık idrara çıkma özellikle geceleri uyanıp idrar yapma
- Bulanık ya da çift görme
- Bacaklarda şişlik
- Nefes darlığı
- Halsizlik, yorgunluk, isteksizlik
- Kulak çınlaması
- Burun kanamaları
- Düzensiz kalp atışı ve kalp ağrısı
- Baş dönmesi ve baş ağrısı
Hipertansiyon nedenleri nelerdir?
Tansiyon yüksekliğinin genetik ve çevresel faktörler olmak üzere en
önemli iki nedeni vardır. Birinci derece akrabalarında yüksek tansiyon
öyküsü olan kişilerde hipertansiyon görülme riski büyüktür. En yaygın
olarak görülen hipertansiyon nedenleri:
- Aşırı tuzlu gıdalarla beslenme
- Kafa içi basıncın yüksek olması
- Aort damarının kalpten çıktığı bölgenin dar olması
- Böbrek üstünden salgılanan kortizon veya aldesteron hormonlarının
aşırı salgılanmasına bağlı olarak görülen Crohn ve Cushing hastalığı
- Böbrek tümörleri
- Akut ya da kronik böbrek hastalıkları
- Böbrek damarlarının daralması
- Tiroid bezi hastalıkları
- Şeker hastalığı
- Kolesterol yüksekliği
- Gebelik
- Soğuk algınlığı ilaçları, dekonjestanlar, bazı ağrı kesiciler, doğum kontrol hapları, kokain ve amfetamin gibi yasadışı ilaçlar
- Kilo fazlalığı
- Alkol ve sigara kullanımı
Hipertansiyon tedavisi nasıl olur?
Yüksek tansiyon hastalarının tedavisi için öncelikli olarak
hastaların yaşam tarzında değişiklikler yapması istenir. Tansiyon
hastası ideal kilonun üzerindeyse ideal kilosuna dönmesi için yeterli ve
dengeli bir diyet programı uygulaması önerilir. Tuz tüketimi kısıtlanır
ve meyve, sebze tüketimi artırılır. Margarin, tereyağı ve kuyruk yağı
gibi doymuş yağ oranı yüksek gıdalar diyetten çıkarılır. Alkol ve sigara
kullanımı kesinlikle bırakılmalıdır. Tansiyon hastalarının düzenli
fiziksel aktivite yapması, kan basınçlarının düzenlenmesini sağlar.
Yaşam tarzındaki değişikliklere uyum sağlayamayan ya da değişikliklere
rağmen tansiyonu düşürülemeyen hastalara ila tedavisi uygulanır. Kronik
bir hastalık olan hipertansiyon yaşam boyu belirli aralıklarla doktor
kontrolü gerektirir. Doktor tarafından önerilen ilaçların düzenli olarak
alınması ve doktora danışılmadan dozunda oynamalar yapılmaması gerekir.
Tansiyonu ne düşürür?
Yüksek tansiyon durumunda hastanın ellerini, ayaklarını ve kollarını
normal musluk suyu ile yıkaması önerilir. Soğuk su ile yapılan duş da
kan basıncının düşürülmesine yardımcı olur.
Tansiyon yükseldiği zaman hemen bir limonun suyunu sıkıp sulandırarak içmek kan basıncını düşürebilir.
- Tuzsuz yoğurt ve ayran da tansiyonu düşürücü etki gösterir. Ancak
yoğurt ya da ayranın tuzsuz olmasına ekstra özen gösterilmelidir.
- Nar suyu ve greyfurt gibi meyvelerin suları ve kekik suyu da tansiyon düşürücüdür.
- Halk arasında da tansiyon yüksekliğinde kullanılan sarımsağın da kan basıncını düşürücü etkisi vardır.